top of page

ΤΑ  ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ 

 

ΛΑΠΗΘΟΣ - Η ΚΥΡΑ ΦΡΟΣΥΝΗ
Στην άνιση μάχη της Λαπήθου στις 6 Αυγούστου 1974, δώδεκα στρατιώτες αποκόπηκαν και έμειναν εγκλωβισμένοι πίσω από τις εχθρικές γραμμές.  Αυτούς τους 12 στρατιώτες εντόπισε η κυρία Ευφροσύνη Προεστού και τους φρόνισε για έναν μήνα. Τρεις από αυτούς ανήκαν στο 256 Τάγμα Πεζικού και οι άλλοι εννιά στο 286 Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού. Όλοι τους κατάγονταν από περιοχές εκτός της επαρχίας Κερύνειας και δεν γνώριζαν τη Λάπηθο. Η κυρά Φροσύνη που τους βρήκε, στάθηκε δίπλα τους σαν μάνα. Τους έκρυψε, τους τάισε. Εκείνο τον Αύγουστο, απέκτησε άλλα δώδεκα παιδιά: τους Πανίκο Παραλιμνίτη, Κώστα Καστελλανή, Γιώργο Χριστοφή, Στέλιο Θεοδούλου, Κούλλη Κυριάκου, Νίκο Παπαναστασίου, Παύλο Νικολάου, Ανδρέα Γρηγορίου και Νίκο Νικολάου, Πολύκαρπο Πέτρου, Αντώνη Φιλίππου και Γιώργο Παπανικολάου.... 
 
ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ
Στις 15 Αυγούστου 1974 οι τουρκικές δυνάμεις κατέλαβαν χωρίς αντίσταση την πόλη της Αμμοχώστου και απέκοψαν ολόκληρη τη Χερσόνησο της Καρπασίας.
Η κυπριακή Εθνοφρουρά, κάτω από την πίεση των πολύ ισχυρότερων τουρκικών δυνάμεων και τον απηνή αεροπορικό βομβαρδισμό, αναγκάστηκε να υποχωρήσει κάτω από την «πράσινη γραμμή» Λευκωσίας και νότια των οδών Λευκωσίας - Αμμοχώστου και Λευκωσίας – Μόρφου. 
Έτσι, οι τουρκικές δυνάμεις, όταν στις 6 το απόγευμα της 16ης Αυγούστου συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός, είχαν καταλάβει ολόκληρο το τμήμα που προνοούσε το Σχέδιο Ντενκτάς και επιπλέον την Αμμόχωστο, περιοχές των οποίων η έκταση αντιστοιχούσε στο 37% του κυπριακού εδάφους.
ammoxos1.gif
ΜΟΡΦΟΥ
Η Μόρφου βρίσκεται περί τα 36 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης της Λευκωσίας, στην κατεχόμενη από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής περιοχή της Κύπρου.
Η Μόρφου είναι κτισμένη στη δυτική κεντρική πεδιάδα της Κύπρου, κοντά στη δυτική όχθη του ποταμού Σερράχη, σε μέσο υψόμετρο 65 μέτρων. Η διοικητική της έκταση ανέρχεται στα 5.636 εκτάρια περίπου. Η κωμόπολη, ως εμπορικό, βιομηχανικό, εκπαιδευτικό και εκκλησιαστικό κέντρο της δυτικής κεντρικής πεδιάδας, έδωσε το όνομά της στην πεδιάδα αυτήν, η οποία είναι περισσότερο γνωστή σαν πεδιάδα Μόρφου. Η πεδιάδα αυτή ορίζεται στα βόρεια από τον Πενταδάκτυλο, στα νότια από το πυριγενές σύμπλεγμα του Τροόδους, στα δυτικά από τον κόλπο της Μόρφου και στα ανατολικά από τη διαχωριστική γραμμή των λεκανών απορροής των ποταμών Πηδιά και Σερράχη - Οβγού. Τόσο η Μόρφου όσο και η γύρω πεδινή έκταση είναι το δημιούργημα των δελταϊκών αποθέσεων των ποταμών Σερράχη και Οβγού που, κρίνοντας από τις τεράστιες ποσότητες ιζημάτων και τις μεγάλες κροκάλες που μετέφεραν, θα πρέπει να ήσαν πολύ πιο ορμητικοί και μεγαλύτεροι σε όγκο νερού απ' ό,τι είναι σήμερα.
ΑΓΙΟΣ ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ
Ο Άγιος Επίκτητος είναι ένα ωραιότατο χωριό που βρίσκεται στην Επαρχία Κερύνειας στα κατεχόμενα σήμερα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας τα οποία καταλήφθησαν από τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις κατά την διάρκεια επίθεσης εναντίων του νησιού στις 20 Ιουλίου 1974. Ο Άγιος Επίκτητος καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό την νύχτα της 27ης προς 28ης Ιουλίου του 1974 κατά την διάρκεια εκεχειρίας. 
Η Κατεστραμμένη Εκκλησία του Αγίου Επικτήτου στο κατεχόμενο χωριό, έχει μετατραπεί  σε μουσουλμανικό Τέμενος.
ΕΚΑΤΟ ΛΟΓΙΩΝ ΤΟΠΟΙ: 
Τρία πουλιά πετάσασιν να πάσιν, για να δούσιν
από ψηλά τι γίνεται τζιαι να ‘ρτουν να μας πούσιν
Νεάπολην τζιαι Τράχωναν τζι’ ύστερα Ομορφίτα
στον Άη Παύλο τα πουλιά γυρεύκουν τον Ακρίτα
 
Στον Άγιο Δομέτιον ειπάσιν άλλο νάκκον
μα επήαν στον Γερόλακκον τζι ήβραν μεγάλον λάκκον
Κυθραία μα τζιαι Μια Μηλιά, Νέο Χωρκόν τζιαι Βώνη
πετάσαν στο Παλαίκυθρο, στραφήκαν στο Τραχώνι
 
Μ’ αφήκαν τόπους τα πουλιά, παν’ στο Καραβοστάσιν
εκάτσαν τζιαι στη Γαληνή, Πεντάγιυα, για να φάσιν
Που το Ξερόν ερέξασιν στον Ποταμόν του Κάμπου
περάσαν τζιαι που τον Λουτρό που οι ομορφκιές του λάμπουν
 
Μόρφου τζιαι Ζώδκιαν μάνα μου, Κατωκοπιά τζι’ Αργάκι
Μασσάρι τζι ύστερα Φιλιά γυρεύκουσιν νεράκι
Συριανοχώρι συριανός, Καλό Χωριό, Σκυλλούρα
Αγιά Μαρίνα τζιαι Τζιυρά γίνειν, ξερή παλλούρα
 
Τζια απού τον Κορματζίτη μας πετούν ως τα Καρπάσια
φτάνουσιν στον Ασώματον μα κάποιοι τα φαράσαν
Στον Κοντεμένον ύστερα τζιαι στον Άι Αρμόλαν
μα στου Συσκλήπου το χωρκόν είδαν το ‘ναν αλλόν ‘ναν
 
Που τ’ Αγριδάκιν ππιον πετούν στον Λάρνακα Λαπήθου
στου ‘τα τα μέρη είδασιν την ιστορία του μύθου
Φτερύχα, Κάρμι, Δίκωμο, Μύρτου, Πάναγρα, Όρκαν
Στα Λιβερά μια εκκλησιά είσιεν σπασμένην πόρταν
 
Νύχταν Τζιερύνεια, Λάπηθον, μέραν στον Άη Γιώρκη
στον Καραβάν ξημέρωμαν, Τριμίθι το ξηφώτιν
Στον Άγιο Επίκτητο, Κλεπίνη, Καλογραία
είδασιν βάσανα πολλά, είδαν την Χάρζια γραία
 
Τζι’ από τον Μαραθόβουνον στον Στροντζυλόν εκάτσαν
στην Μουσουλίταν, στα Πυρκά είπαν πως εκρεμμάσαν
Πρασκειόν τζιαι Στύλλοι τζι’ Έγκωμη, Λιμνιά τζιαι Άη Σέρκης
είδαν σε ‘σένα μάθκια μου γονατιστό να ππέφτεις
 
Αμμόχωστον, Λευκόνοικον, Πηγήν, Περιστερώναν
ύστερα Γύψουν τζι Ακανθού θέλουν να δουν αλλό ‘να
Φλαμούδι, Μάνδρες, Άρδανα, Τρίκωμο τζι Άης Γιώρκης
Σύγκραση τζιαι Σπαθαρικό χαιρετισμούς να δώκεις
 
Τζι ύστερα Ριζοκάρπασον τζιαι πίσω στην Γιαλούσα
Αγίαν Τριάδαν, Λυθράγκωμη, μα ήταν μαυροφορούσα
Έπειτα Λεονάρισσο τζιαι Κώμα του Γιαλού μας
στην Βουκολίδαν είδασιν τα πάθη του λαού μας
 
Στον Άγιο Θεόδωρο, κατόπιν στο Πατρίκι
Γέρανι, Άγιον Ηλία, στην Εφτακώμη φρίκη
Σταυρώνουν θάλασσα ξηρά, Ταύρου ως το Μπογάζι
Λύση, Κοντέα τζιαι Βατυλή, της Άσσιας το μαράζι
 
Άχνα μα τζιαι Μακράσυκα, Αγρίδι, Καλοψίδα
στην Αγκαστίνα είδαν σε, μα γιώνι δεν σε είδα
Τέλος να ξαποστάσουσιν εκάτσαν εις το Άρσος
μα δίπλα στην Τρεμετουσιάν επαίξαν τα με θράσος
bottom of page