ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ:

Α Π Ο Χ Α Ι  Ρ Ε Τ Ι Σ  Μ Ο Σ
( Ο Γρηγόρης ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ  

αποκλεισμένος στη σπηλιά της Μονής Μαχαιρά ).

Τέλειωσαν πια τα ψέματα – δικά μας και ξένα
Η φωτιά η παντάνασσα πλησιάζει. Δεν μπορείς πια
Να ξεχωρίσεις αν καίγεται σκοίνος ή φτέρη ή θυμάρι. Η φωτιά πλησιάζει.
Κι  όμως πρέπει να προφτάσω να ξεχωρίσω,
Να δω, να υπολογίσω, να σκεφτώ – ( για ποιόν; Για μένα;
Για τους άλλους; ) Πρέπει.

Μου χρειάζεται πριν απ’ το θάνατό μου μια ύστατη γνώση, η γνώση του θανάτου μου, για να μπορέσω να πεθάνω.
Οι  άλλοι τέσσερις έφυγαν. Στο καλό. Τι ησυχία – σα νάναι εδώ να γεννηθεί ένα παιδί  ή να πεθάνει ένας μάρτυρας, και περιμένεις ν’ ακουστεί μια πελώρια  κραυγή ( του παιδιού ή του Θεού ), μια κραυγή πιο τρανή απ’ τη σιωπή
Που θα ρίξει τα τείχη του πριν, του μετά και του τώρα, να μπορέσεις να θυμηθείς, να μαντέψεις, να ζήσεις μαζί, μες σε μια άχρονη στιγμή, τα πάντα.

Όμως τίποτα. Μαρμαρωμένη ησυχία, – μ’ όλο που  ακούγονται
Οι ντουφεκιές κ’ οι φωνές – πόσο ξένα, δεν ακούγονται, χαράζονται
Στεγνά σα σύρματα κομμένα ή σα νερά που κρυστάλλωσαν πριν πέσουν
Και μένουν σ’ έναν ξένο χώρο, σταματημένα κ’ αιχμηρά.
Τι ησυχία, - Μ’ όλο που ακούγεται η έλευση της φωτιάς.

Δεν είναι ώρα πια για πίσω.

-Πίσω  και πλάι και πάνω, το φράγμα της πέτρας,

μπροστά ένας μικρός ή ο ατελείωτος θάνατος, στη μέση
( στη μέση ; ) εγώ.

– Τι είναι ένας άνθρωπος κλεισμένος στη φωτιά και στην πέτρα, που η μόνη του διέξοδος :
Ένας τμηματικός θάνατος ; Πρέπει να τον γνωρίσω. Δεν προφταίνω.

........................................................................................................................................................

– το σώμα και το αίμα του Γρηγόρη Αυξεντίου

ενός φτωχόπαιδου, 29 χρονώ, απ’ το χωριό Λύση, οδηγού ταξί το επάγγελμα,
πούμαθε στη Μεγάλη Σχολή του Αγώνα τόσα μόνο γράμματα όσα να φτιάχνουν τη λέξη 

” Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ι Α “
και που σήμερα, 2 του Μάρτη 1957, κάηκε ζωντανός στη σπηλιά της Μονής Μαχαιρά και σήμερα ακριβώς, 2 του Μάρτη, μέρα Σάββατο –

μην το ξεχάστε, σύντροφοι

- Στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα, και 3 πρώτα λεπτά, 

γεννήθηκε ο μικρός Γρηγόρης ανάμεσα στα ματωμένα γόνατα της πλάσης.
 

........................................................................................................................................................................

Έτσι βρέθηκα σε τούτη τη σπηλιά που το στόμιό της βλέπει ολόισα τον ήλιο. Το στρογγυλό της στόμιο είναι ο ίδιος ο ήλιος που θα τον νιώσω πάλι δροσερό, καθώς θα με περνάνε,

( όπως κείνη τη νύχτα το φεγγάρι ) – θα τον νιώσω δροσερό κωνσταντινάτο να μου δροσίζει το καμένο στήθος, κ’ έτσι λίγο – λίγο να ζεσταίνεται ο ήλιος και ν’ αχνίζει στον κόρφο μας.
Γεια σας.
( Όλες οι καμπάνες της Γης σήμαναν μεμιάς.

Όλα τα ανθρώπινα μέτωπα ψηλά.

Όλες οι καρδιές μεσίστιες.

Στο χωριό Λύση, ανάμεσα Λευκωσία κι Αμμόχωστος,

η μάνα του έσφιξε το μαύρο της τσεμπέρι κάτου απ’ το δυνατό σαγόνι της

κ’ είπε ακριβώς τα λόγια που περίμενε ο γιος της :

” Είμαι πέρφανη. Κάλλιο μια φούχτα τιμημένη στάχτη, παρά γονατισμένος ο λεβέντης μου “.

Ο πατέρας του πάλι, σαν πήγε στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Λευκωσίας,

αναγνώρισε το καμένο παιδί του απ΄ τις χοντρές ελληνικές κοκάλες του

κι από κείνο το χρυσό κωνσταντινάτο

που άχνιζε στον κόρφο του και στον κόρφο του κόσμου. )